<$BlogItemBody$>
Normal şartlarda toprakta sürünen Anolis sagrei türü, düşmanıyla karşılaşınca av olmamak için ağaca çıkmayı öğreniyor
Bilim insanları, ada ortamında yapılan deneyde, sürüngenlerin düşmanlarından korunmak için fizyolojik olarak arka ayaklarının kısalması sayesinde hayatta kaldığını gözlemledi.
Ada habitatı evrim biyolojisini sınamak için en uygun ortam. Evrim biyologları, sürüngenlerin kendilerini avlamaya çalışan hayvanlara karşı hayatta kalabilmesi için geliştirdikleri fizyolojik özellikleri inceledi. Bahamalar’da ada ortamında yapılan deneyde, sürüngenler yeni bir düşmana karşı önce ayaklarını uzatarak karşılık veriyor, ancak doğal seçilim sonrasında arka ayakları daha kısa olan canlılar hayatta kalıyor.
İncelemeye alınan Anolis sagrei türü sürüngenler, normal şartlarda toprağa yapışık halde yaşıyor. Yeni bir avcı hayvan deney ortamında konduğunda, Anolis sürüngeni düşmanından kaçmak için ağaca tırmanyı ‘akıl ediyor’ ve ağaçlar da doğal habitatı haline geliyor.
Anolis sürüngeni normal şartlar altında uzun ayakları sayesinde hızlı hareket edebilen çevik bir hayvan. Toprak üzerinde yaptığı hareketler ise denge gerektirmiyor ve uzun ayaklarıyla hızla yol alabiliyor. Ancak yeni düşmanına karşı yaşam mücadelesi vermek zorunda kalınca, ağaca çıktığında işler değişiyor, zira denge önemli bir sorun haline geliyor.
DÜŞMAN VE AYAKTA KALMA DÜRTÜSÜ
Araştırmayı yürüten Harvard Üniversitesi’nden Jonathan Losos, Bahamalar’da 12 ayrı adada ağaca tırmanabilen sürüngenleri inceledi. Bilim insanları deneyde, anolis sürügenini yiyen daha büyük bir tün olan Leiocephalus carinatus‘u 6 adaya da saldı. Diğer 6 adada ise doğal habitat değiştirilmedi.
![]() |
Leiocephalus carinatus sürüngenleri deneyde avcı tür olarak kullanıldı. |
Araştırmacılar, başlangıç, 6 ay ve 12 aylık dönemlerde denek sürüngenlerin hayatta kalanlarını saydı, işaretledi ve boylarını ölçtü. İlk 6 aydan sonra, avcı sürüngenin (Leiocephalus carinatus) konduğu 6 adada denek anolis
popülasyonunda yüzde 50’lilik bir düşüş gözlemlendi. Bilim insanları, ilk belirlemede hayatta kalanların uzun ayaklı olduğunu gördü ve bu bulguyu uzun ayak sayesinde daha hızlı koşmalarına bağladı. AYAKLAR KISALDI, ANOLİS AĞACA ALIŞTI
Deneyin ikinci 6 ayında ise evrimsel mantık tensine döndü. Deneyde 12’inci aya yaklaşılırken, hayatta kalan anolis popülasyonu toprağa yapışık ilerlemek yerine ağaca tırmanmaya başladı.
![]() |
Anolis'ler yem olmamak için ağaca tırmanmayı öğreniyorlar. |
ÇEVREYE UYUM İLKESİ VE HAYATTA KALMA
Bilim insanları kısa ayağın ağaçta dengeyi kurmak açısından avantaj sağladığını, denek sürüngenlerin evrim sürecinin çevreye uyum ilkesini doğruladığını vurguluyor. Buradan hareketle uzmanları, anolis‘lerin gelecekte deney adası sınırları içinde ayaklarının daha da küçülerek ağaca tırmanan canlılara dönüşebileceği öngörüsünü de dile getiriyorlar.
Kaynak: Araştırma Science dergisinin 17 Kasım sayısında yayımlanmıştır.
NTV